Kinh tế Việt Nam: Những diễn biến tích cực

Sau khi đạt đỉnh, số ca lây nhiễm Covid -19 giảm mạnh trong tháng 4 đã thúc đẩy hoạt động kinh tế tiếp tục phục hồi với chỉ số sản xuất công nghiệp và doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tương đương với mức độ gia tăng trước đại dịch, lần lượt đạt 9,4% và 12,1% đã mở ra nhiều triển vọng mới.

Thông điệp phát đi vào trung tuần tháng 5 năm 2022 của Ngân hàng Thế giới (W.B) cho biết, đến đầu tháng này, mỗi ngày số ca lây nhiễm Covid -19 cả nước chưa đến 5.000 với dưới 10 trường hợp tử vong. Nhờ phòng chống dịch bệnh có kết quả và giãn cách xã hội nới lỏng, các chỉ số đi lại đã phục hồi mạnh mẽ. Cùng với sử dụng phương tiện giao thông công cộng gia tăng, số lượng khách đến các nhà hàng, trung tâm mua sắm và những điểm bán hàng, giải trí đã đạt mức trước đại dịch. Xu hướng giảm lây nhiễm và tử vong liên quan đến đại dịch giúp người dân yên tâm hơn để quay lại với các hoạt động kinh tế và xã hội. 

Trong bối cảnh kinh tế hồi phục, nhiều quốc gia thích ứng được sự chuyển biến bằng triển khai tiêm vaccine diện rộng đã tạọ động lực và giúp nền kinh tế tăng trưởng ấn tượng. Nhìn nhận về kinh tế Việt Nam, W.B cho rằng, khu vực kinh tế thực đang trong xu hướng tăng trưởng và chất lượng được cải thiện với nhiều triển vọng. 

Trong khu vực kinh tế thực  

Ngành công nghiệp tiếp tục đà tăng trưởng vững chắc, nhu cầu trong nước đã thúc đẩy mạnh doanh thu bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng và cán cân thương mại đạt thặng dư 0,8 tỷ USD.

Trong đà tăng trưởng vững chắc, sản xuất công nghiệp tăng tương đương với mức trước đại dịch, đạt mức 9,4% so cùng kỳ năm trước. Trong đó, may mặc, giày dép, điện tử, thiết bị điện và mặt hàng kim loại là những ngành năng động với tốc độ tăng trưởng 2 con số. Đáng chú ý là chỉ số PMI của công nghiệp chế biến, chế tạo đạt 51,7 là tháng thứ 7 liên tục gia tăng.

Sự phục hồi mạnh mẽ của nhu cầu trong nước đã thúc đẩy doanh thu bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng tăng cao. Nhờ người dân tăng chi tiêu, nhu cầu trong nước được củng cố, doanh thu bán lẻ đã từ 10,4% tăng lên 12,1% trong tháng 4. Nếu loại trừ mức độ gia tăng bất thường, đây là lần đầu tiên tăng trưởng doanh thu bán lẻ về sát với tốc độ trước đại dịch. Kết quả này cũng đã phản ánh cả về tăng trưởng vững chắc của doanh thu bán lẻ và sự hồi phục của doanh thu dịch vụ tiêu dùng. Theo nhiều phân tích, sự phục hồi của dịch vụ tiêu dùng được dẫn dắt bởi doanh thu từ dịch vụ lưu trú và ăn uống bùng nổ với mức tăng 14,8% so cùng kỳ năm trước. 

Nhờ sản xuất trong nước gia tăng, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đã tăng tốc từ 17,0% lên 25,2% trong khi nhập khẩu chỉ tăng nhẹ từ 14,6% lên 16,5% so cùng kỳ năm trước đã làm cán cân thương mại hàng hóa có thặng dư 0,8 tỷ USD. Mức thặng dư này đã góp phần đáng kể vào đảm bảo ổn định vĩ mô của nền kinh tế.

Kinh tế Việt Nam tiếp tục phục hồi trên nền tảng vĩ mô ổn định (Ảnh minh họa)

Về khu vực kinh tế đối ngoại

Điểm nổi bật trong khu vực này là vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký giảm trong khi vốn giải ngân vẫn iếp tục tăng mạnh. Do tài chính toàn cầu thắt chặt, bất định gia tăng cùng với biến động ở nhiều khu vực khiến các nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn, trong tháng 4, vốn FDI đăng ký chỉ đạt 1,9 tỷ USD, giảm 12,6% so với cùng kỳ năm trước. Sau giai đoạn sôi động, hoạt động sáp nhập và mua lại (M&A) chững lại với giá trị góp vốn và mua cổ phần giảm tới 35% so với cùng kỳ năm trước, đây là lần giảm đầu tiên sau 7 tháng liên tục gia tăng. 

Theo lĩnh vực, vốn FDI đăng ký trong công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 30,4% , bất động sản giảm 33,9% ;nhưng tăng ở bán buôn và bán lẻ với mức 36,0% so cùng kỳ năm trước, Mặc dù vốn FDI đăng ký có giảm, nhưng vốn thực hiện của các dự án được phê duyệt vẫn tăng 7,1% so cùng kỳ năm trước, đây là tháng thứ năm liên tiếp gia tăng. 

Đối với khu vực tài chính, tiền tệ.

Đánh giá của W.B cho thấy, lạm phát nhích lên và tăng trưởng tín dụng đã được đẩy mạnh. Tuy nhiên, lạm phát vẫn ở dưới mức đặt ra và tăng trưởng tín dụng đã tập trung vào đáp ứng nhu cầu.

Tư liệu nghiên cứu của W.B cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 4 đã từ 2,4% tăng lên 2,6% so với cùng kỳ năm trước. Sau 3 tháng liên tục tăng cao, giá xăng tháng 4 giảm 2,5%. Nhưng nếu so với 1 năm trước đó, giá xăng dầu vẫn cao hơn gần 50%, đã trở thành nhân tố lạm phát lớn nhất trong nhóm giao thông. Cùng với xăng dầu, lương thực, thực phẩm (LTTP) cũng là yếu quan trọng của lạm phát, trong tháng 4 giá LTTP tăng 1,1% so cùng kỳ năm trước. Lạm phát cơ bản (không bao gồm lương thực, thực phẩm, năng lượng và các mặt hàng do Nhà nước quản lý giá) đã tăng từ 1,1% lên 1,5% trong tháng 4 so với cùng kỳ năm trước, đây là tỷ lệ cao nhất kể từ tháng 12 năm 2020. 

Giá cả gia tăng đã thể hiện tác động của cả yếu tố cung-cầu.Về cung, một phần tăng của giá hàng hóa và chi phí giao thông đã được chuyển sang giá LTTP và các mặt hàng khác trong nước. Lạm phát do cầu kéo hoạt động khi nhu cầu trong nước được đẩy mạnh nhờ người dân gia tăng chi tiêu. Chỉ số giá trong nhóm văn hóa, giải trí và du lịch đã tăng từ 0,5% lên 1,8% trong tháng 4 so cùng kỳ năm trước,đây cũng là tỷ lệ tăng cao nhất kể từ đầu đại dịch đến nay. 

Cùng với giá cả và lạm phát gia tăng, tăng trưởng tín dụng đã được thúc đẩy mạnh để đáp ứng nhu cầu cao hơn. Số liệu ghi nhận được cho thấy, tăng trưởng tín dụng đã từ 15,9% tăng lên 16,4% so với cùng kỳ năm trước, đây là tốc độ cao nhất kể từ tháng 01 năm 2018  Tăng trưởng tín dụng nhanh phản ánh nhu cầu cao do người tiêu dùng tăng chi tiêu và các doanh nghiệp đẩy mạnh sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tăng mạnh. Mặc dù tín dụng gia tăng, song lãi suất qua đêm liên ngân hàng vẫn giảm từ 2,08% xuống còn 1,37%, thấp hơn nhiều so với lãi suất chiết khấu 2,5% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. 

Lãi suất giảm cho thấy thanh khoản tương đối dồi dào trên thị trường trong nước. Điều này có thể phản ánh mức thặng dư ngân sách Nhà nước còn đáng kể và sự tăng trưởng mạnh hơn của tiền gửi từ khu vực tư nhân sau khi một số ngân hàng đã nâng lãi suất. 

Trong khu vực tài chính ngân sách

Cập nhật kinh tế vĩ mô tháng 5 năm 2022 của W.B cho thấy, cân đối ngân sách nhà nước có bội thu 2,9 tỷ USD, nhờ nguồn thu gia tăng liên tục trong 4 tháng đầu năm với tốc độ tăng 32,2%, trong khi chi lại giảm tới 2,4% so với cùng kỳ năm trước. 

Trong 4 tháng đầu năm 2022, thu ngân sách đạt 46% trong khi chi ở 26% mức dự toán, dẫn đến ngân sách bội thu 7,7 tỷ USD. Theo kế hoạch được Quốc hội phê duyệt, giải ngân vốn đầu tư công đạt 18,2%, đương với mức của cùng kỳ năm trước. Mặt khác, bội thu ngân sách còn do.kho bạc Nhà nước đã phát hành lượng trái phiếu chính phủ tương đương 201 triệu USD trong tháng 4, để đưa tổng khối lượng trái phiếu phát hành 4 tháng đầu năm đạt 11,5% kế hoạch cả năm, Tuy nhiên, mức này vẫn thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước là 18,7%.

Thay cho lời kết

Ảnh minh họa 

Trong bối cảnh bất định gia tăng, giá hàng hóa lên cao và điều kiện tài chính toàn cầu thắt chặt, kinh tế Việt Nam vẫn lấy lại được đà hồi phục. Cảm phục và cùng chia sẻ với những khó khăn , thách thức toàn dân phải vượt qua để phát triển bền vững, hướng tới đất nước trở thành quốc gia phát triển, các nhà phân tích của W.B đã lưu ý đến những vấn đề mà các cấp có thẩm quyền cần phải quan tâm,, tiếp tục theo dõi để xử lý kịp thời. Theo đó, cần thận trọng với lạm phát và những rủi ro đối với gia tăng xuất khẩu mạnh mẽ như hiện nay. 

Lạm phát cơ bản và giá lương thực, thực phẩm tiếp tục tăng cao cũng cần được theo dõi chặt chẽ. Nếu lạm phát tiếp diễn ra trong trung hạn, nền kinh tế cần được điều chỉnh theo mức giá cả cao hơn. Đối với cấp có thẩm quyền điều này sẽ giữ vai trò cung cấp ưu đãi khuyến khích đầu tư nhằm nâng cao năng suất và tổng cung. Vấn đề cần lưu ý là gián đoạn chuỗi cung ứng có thể sẽ nâng cao giá nhập khẩu và ảnh hưởng tiêu cực đến tỉ giá thương mại vốn đã xấu đi đáng kể từ trong quý I của năm 2022. 

Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và Trung Quốc là những đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, những nền kinh tế này sẽ đạt tốc độ tăng trưởng thấp hơn dự kiến trong năm 2022, điều này sẽ ảnh hưởng đến viễn cảnh xuất khẩu của Việt Nam.

Là những nhìn nhận khách quan của một định chế tài chính toàn cầu, hi vọng thông điệp tháng 5 về kinh tế vĩ mô Việt Nam của W.B sẽ là một tư liệu nghiên cứu bổ ích đối với các nhà nghiên cứu hoạch định chiến lược phát triển kinh tế Việt Nam.

None